Anna Woźniak. Zoopsycholog i treser pozytywny. Członek Polskiego Stowarzyszenia Zoopsychologów. Udziela konsultacji i porad zoopsychologicznych w naszym schronisku. Pisuje do miesięcznika Przyjaciel Pies, na łamach którego pomaga rozwiązywać sytuacje konfliktowe z udziałem psów.
Jest ona jedyną cechą charakteru, której nigdy nie wolno lekceważyć. Rozpoznana w odpowiednim czasie daje szansę nam i pupilowi. Niejednokrotnie jest jednak przyczyną rozstania: schroniska, eutanazja, porzucenia… Zachowania agresywne zawsze są niebezpieczne i wymagają natychmiastowej interwencji. Jak ją rozpoznać? Jak jej uniknąć, a także jak pracować z agresywnym psem?
Musimy zrozumieć, że na ogół celem psiej agresji jest chęć zmiany zachowania u innej istoty, a nie chęć dokonania krzywdy czy zranienia. To jest forma komunikacji, całkowicie zdrowa, dokładnie tak jak gniew u ludzi. Jeżeli potrafimy to zauważyć, zrozumieć i prawidłowo ukierunkować – problemu nie ma. Pojawia się on natomiast, gdy agresja wymyka się spod kontroli. Wtedy jest już to sytuacja patologiczna i należy się jej uważnie przyjrzeć.
Brak kontroli nad agresją na ogół ma swoje podłoże w genetyce, fizjologii, w braku socjalizacji, zaniedbania psa oraz złego i brutalnego traktowania zwierzęcia.
Każdy pies reaguje agresją na określone sytuacje, każdy na inną i w inny sposób. Warto go wtedy obserwować, żeby umieć je rozpoznać albo ich uniknąć.
Oto kilka pomocnych pytań:
Z reguły psy sygnalizują swoje agresywne zamierzenia, tylko my nie zawsze jesteśmy je stanie zauważyć. Spróbujmy poobserwować naszego psiaka. Wyraz psyka, postawa ciała, poruszanie się, inne zachowania społeczne, inny układ uszu…. Ugryzienie jest ostatecznością poprzedzoną całą gamą sygnałów ostrzegawczych, które nie skutkują, ponieważ nie umiemy ich czytać. Atak następuje dopiero, kiedy poziom psiej agresji osiąga apogeum i on sam już nie jest w stanie z tym walczyć. Pomóżmy mu.
Sygnały psiej agresji:
Jeżeli zaobserwujemy takie symptomy możemy zapobiec wybuchowi agresji wycofując się. Oczywiście najlepiej by było gdyby do agresji nie dochodziło w ogóle.
Faktem jest, że to my sami jesteśmy odpowiedzialni za zachowania naszego pupila. Wszystko zaczyna się już w pierwszych tygodniach życia malucha. Początkowo, kiedy szczenię warczy, rozrywa chusteczkę i pokazuje ząbki, uważamy to za słodkie i bawimy się z nim dalej. Niestety szczenię szybko staje się dorosłym psem, a wtedy takie zachowanie już nie jest fajne i miłe. Dlatego zawsze pamiętajmy o prawidłowej socjalizacji. To my kształtujemy w większości swojego psa. Krzyk, rękoczyny ani gonienie pupila, również nie pomogą, zdecydowanie mogą być przyczyną wybuchów agresji, dlatego lepiej od razu wybrać się z psiakiem do szkoły i odpowiednio z nim pracować. Charakterystyczną cechą agresywnego zachowania jest to, że gdy się już pojawi to z pewnością samo nie zniknie. Najlepiej eliminować je już od samego początku. Wtedy ryzyko pojawienia się agresji w przyszłości, a także częstotliwość jej występowania zostanie ograniczona do minimum. W przeciwnym razie nasz psiak doskonale nauczy się wykorzystywać zachowanie agresywne do osiągania swoich celów, a to może prowadzić do frustracji i niebezpieczeństwa we wzajemnych relacjach.
Jeżeli twój pupil wykazuje choć jedną z wymienionych cech poniżej, oznacza to, że zdecydowanie może stać się agresywny: warczy, pokazuje zęby, kłapie zębami, gdy chcesz mu coś zabrać, zbliżyć się do jego miski bądź go uczesać, zbadać, wyczyścić uszy, a także warczy, pokazuje zęby i kuli się, gdy głaszczesz go po głowie i podszczypuje podczas zabawy.
Ważne! Absolutnie nie wolno nam ignorować podszczypywania, podgryzania i warczenia podczas zabawy !
Oprócz wszystkich opisanych przeze mnie symptomów agresji, istnieją również takie, które są spowodowane zmianami chorobowymi w organizmie naszego pupila. Dlatego też, jeżeli zachowanie psa jest niepokojące, koniecznie należy go przebadać weterynaryjnie, by wykluczyć chorobę jako przyczynę. Ból fizyczny, jak ból zęba, kręgosłupa i inne mogą być powodem nagłego pojawienia się agresji. Chorobowymi jej przyczynami są też: niedoczynność tarczycy, hipoglikemia, zapalenie mózgu, urazy głowy i mózgu, a także zaburzenia chemiczne zachodzące w mózgu.
Każdy rodzaj agresji może być wywołany zupełnie innym czynnikiem. Znajomość klasyfikacyjna agresji również jest bardzo pomocna w jej rozpoznaniu, unikaniu i zapobieganiu jej wystąpienia.
Agresja lękowa – tu przyczyną jest strach przed nieznanym, brak prawidłowej socjalizacji. Pies chowa się na widok człowieka, innych psów, jest zestresowany, posikuje, unika kontaktu. W przyszłości pies może z tego korzystać bardzo intensywnie, ponieważ sprawi, że jego zagrożenie zniknie lub się oddali. Ważne jest aby być dla psa przewodnikiem, ponieważ psy oczekują od nas nie tylko wskazówek, ale także zapewnienia, że sytuacja jest bezpieczna. Jeżeli przewodnik się nie boi, pies też nie.
Agresja terytorialna – każdy pies od zawsze najbezpieczniej czuje się na własnej przestrzeni, którą sobie odpowiednio przystosował. Jeżeli pies nie przeszedł prawidłowej socjalizacji, to wszystkich innych ludzi, psy, koty, będzie traktował jako intruzów chcących naruszyć jego bezpieczne terytorium. Będzie robił wszystko by go bronić, a tym samym warcząc i szczekając informuje resztę stada o nadchodzącym zagrożeniu. W oczach psa metoda jest bardzo skuteczna. Np. siedzący pies w samochodzie na widok zaglądającego przez szybę ciekawskiego będzie warczał, szczekał, aż tamten się oddali. Z reguły jet tak, że nieproszony gość odchodzi. Działa? Działa! Dlaczego by tego nie powtórzyć? Dlatego powtórzę po raz kolejny, socjalizacja! Zapoznawanie z różnymi ludźmi, listonoszami, rowerzystami itd…
Agresja łowcza – pogoń u psów to normalne zachowanie zapewniające przetrwanie. Pies naśladuje agresywne wzorce polowań, które są bardzo głęboko zakorzenione w jego ewolucyjnej przeszłości. Niektóre rasy mają większe predyspozycje do tego typu zachowań, w zależności od jej użytkowości. Zapobieganie czyli socjalizacja i wczesne zapoznawanie psa z otaczającym światem, rowerzyści, deskorolki, matki z wózkami…Gdy pies zostanie sprowokowany do pogoni, powiedz stanowczo nie i polej psa z pistoletu na wodę, by pogoń nie była dla niego chęcią do powtórki z rozrywki. Pamiętaj by pies nie skojarzył pistoletu z tobą, należy używać go dyskretnie. Możesz udać się do tresera, który was wszystkiego nauczy.
Agresja matczyna – suka zawsze broni swoich szczeniąt tuż po urodzeniu, dlatego zapoznawanie od początku z różnymi gatunkami, dziećmi, mężczyznami, kobietami, jest bardzo pomocne. Jeżeli suka cierpi wielokrotnie na ciąże urojone i agresywnie broni pochowanych pod łóżkiem zabawek, a zachowania są bardzo intensywne, najprostszym sposobem zapobiegającym agresji będzie sterylizacja.
W przypadku agresywnego psa konieczna jest zmiana sposobu, w jaki nasz pupil nas postrzega. Musimy stać się jego przewodnikiem. W psiej hierarchi istnieje kilka cech, które zdecydowanie odróżniają przewodnika od reszty stada. W stadzie rodzinnym, pies powinien rozumieć, że jest najniżej w hierarchii i musi wszystkich członków rodziny traktować z szacunkiem. By stać się przywódcą należy zacząć się zachowywać dokładnie jak przywódca. W tej sytuacji zdecydowanie należy unikać konfrontacji z psem, ponieważ może zostać odebrana jako agresja z twojej strony, pies zareaguje agresją i koło się zamyka. Pomocne będzie karmienie z ręki. Pies będzie się wtedy koncentrował na naszej osobie. Nie dawajmy psu przez miesiąc jedzenia inaczej niż tylko z ręki, całe dzienne porcje, w dodatku jako nagrodę za dobrze wykonane polecenia, np. siad, do mnie, waruj, zosań. Odczekajmy chwilę by pies skupił uwagę na nas i nagródźmy go po chwili. Dotykajmy go podczas ćwiczeń i zachęćmy całą rodzinę do uczestnictwa w tym postępowaniu. Przywódca może dotykać, co tylko zechce, jedzącego z ręki psa również.
Aby podkreślić w oczach psa swoją dominującą pozycję dotykaj go, masuj, obejmując całe ciało, to przypomina wylizywanie szczeniąt przez matkę i buduje silną więź, a także podkreśla silniejszą pozycję suki nad szczeniętami. Pamiętaj o takich sesjach każdego dnia i angażuj w nie całą swoją rodzinę. Często wołaj łagodnym tonem psa do siebie, poproś by usiadł, głaszcz jego łeb pomiędzy nogami, głaszcz go po grzbiecie, pogłaszcz jego kufę i spójrz mu przy tym w oczy.
Ważne!KONIECZNIE NALEŻY PAMIĘTAĆ O SYGNAŁACH OSTRZEGAWCZYCH. JEŻELI POJAWI SIĘ KTÓRYKOLWIEK Z NICH PRZERYWAMY ĆWICZENIA I WYCOFUJEMY SIĘ. W PRZYPADKU ZACHOWAŃ BARDZO AGRESYWNYCH NALEŻY SKONTAKTOWAĆ SIĘ Z PROFESJONALISTĄ!!!
Jeżeli pupil uważa nas i naszą rodzinę jako członków stada postawionych wyżej w hierarchii niż on sam, prawdopodobieństwo wystąpienia agresji wobec nas zdecydowanie maleje. Zanim pies okaże jakiekolwiek oznaki agresji dobrze jest nauczyć go szacunku dla siebie i rodziny. Pies musi słuchać naszych poleceń.
Postępuj wobec ustalonego schematu zawsze ścisle trzymając się tych samych zasad:
Kiedy pies warczy na nas i członków naszej rodziny koniecznie należy skontaktować się z profesjonalistą, ponieważ poziom psiej agresji będzie rósł w zastraszającym tempie, a wtedy może być już za późno.
Dzieci są zdecydowanie bardziej narażone na ataki psiej agresji niż dorośli. Mają piskliwy ton, co może irytować psa, są chaotyczne i nieskoordynowane ruchowo, a psy tego nie lubią. Są niskie, ich wzrok często znajduje się na linii wzroku psa, a takie niegrzeczne nieświadome gapienie się na czworonoga jest wyzwaniem do walki. Dlatego koniecznie pilnuj dziecka i naucz go zasad prawidłowego obchodzenia się z psem, a także czytania sygnałów ostrzegawczych, tzw, psiej mowy ciała, aby miało możliwość wycofania się i zdecydowanego uniknięcia agresji ze strony czworonoga. Zawsze należy zapytać, czy wolno pogłaskać psa, następnie dziecko powinno wyciągnąć rękę i nie patrzeć psu prosto w oczy, jeżeli pies jest przyjazny – można go pogłaskać. Jeżeli pies zaczna szybko biec w stronę dziecka , powinno przestać się ruszać i absolutnie nie patrzeć na niego. Trzeba też wytłumaczyć maluchowi, że pieskowi nie można wkładac palców w oczy, ciągnąć go za uszy i ogon, a także absolutnie nie wolno podbiegać do niego wrzeszcząc z rękami wysuniętymi przed siebie bądź podniesionymi do góry.
Agresja zawsze powinna wzbudzić twoją czujność, nawet jeżeli zachowanie agresywne jest zupełnie normalne i zrozumiałe, psom nie wolno gryźć. Należy pamiętać, że jeżeli twój pies kogoś ugryzł i obawiasz się, że mógłby to powtórzyć, koniecznie potrzebujesz porady profesjonalisty. Nie czekaj do momentu, aż będzie za późno. Ignorowanie psiej agresji w 90% przypadków kończy się tragicznie.
KONTAKT
48 384 77 73
biuro@rtoz.pl
ul. Witosa 96
26-600 Radom
GODZINY OTWARCIA
Listopad - Marzec: 11.00 - 15.00
Kwiecień - Październik: 11.00 - 17.00
Poniedziałek - schronisko nieczynne
PODMIOT ADMNISTRUJĄCY SCHRONISKIEM
Radomskie Towarzystwo Opieki Nad Zwierzętami
Projekt i wykonanie: ITDOT